De collectie van de meester
Net zoals de meest bemiddelde burgers verzamelt ook Rubens zijn eigen kunstcollectie. Hij bezit antieke sculpturen en heeft veel interesse voor het werk van zijn grote Italiaanse voorbeelden Titiaan, Tintoretto en Veronese. Maar ook zijn Vlaamse voorgangers of Duitsers als Holbein en Elsheimer ontbreken niet in zijn collectie.
Rubens heeft een grote belangstelling voor schilders die de ‘lagere’ genres beoefenen, zoals het portret, het stilleven, het landschap en de boerentaferelen. Hij bewondert en kopieert het werk van Pieter Bruegel de Oude. En van de armtierige Adriaan Brouwer heeft de steenrijke Rubens maar liefst zeventien werken.
Rubens verzamelt naast schilderijen en beelden ook antieke gebruiksvoorwerpen, munten, medailles en cameeën. Een passie die hij met zijn zoon Albert deelt.
Zijn kunstkamer
Het grootste deel van zijn collectie toont de meester in een indrukwekkende kunstkamer. Het ontwerp is van zijn eigen hand en geïnspireerd op het klassieke Pantheon in Rome. Deze kunstkamer geeft Rubens de nodige status en glorie. Maar de verzameling is ook een onmiddellijke inspiratiebron voor Rubens zelf, en voor zijn medewerkers.
Hoogstwaarschijnlijk zag zijn kunstkamer er uit zoals die op het pronkschilderij van Willem van Haecht. Het paneel stelt de collectie voor van de rijke handelaar Cornelis van der Geest. Wat onmiddellijk opvalt, is de grote rijkdom van de collectie. Ook Rubens had in zijn collectie zulke kostbare collectors’ items en exclusieve stukken.
Boeken
Ook Rubens’ bibliotheek is één van de grootste in Antwerpen. Net als zijn kunstcollectie is zijn bibliotheek een spiegel van zijn persoonlijkheid.
Rubens leest kunstenaarsbiografieën en bestudeert atlassen, boeken over taal en prille archeologie. Het liefst in het Latijn. Voor een diplomatieke missie bereidt hij zich voor met politieke en geschiedkundige literatuur, maar ook met hofroddels! En aan schoolboeken ontbreekt het zijn zonen ook niet. Iets waar vooral Albert erg blij mee was.
Kopen en verkopen
Zijn verzameling geeft Rubens de nodige prestige. Maar de collectie heeft ook een economisch nut: Rubens koopt en verkoopt. Zijn diplomatieke opdrachten geven hem de kans om objecten te verzamelen. Maar zoals iedere verzamelaar wil hij zijn collectie uitbouwen, waarbij zijn talenten als zakenman goed te pas kwamen.
Na zijn dood
Zijn kunstcollectie is de grootste in het 17de-eeuwse Antwerpen. Een deel van de verzameling wordt na zijn dood verkocht. De portretten van zijn echtgenotes en kinderen staan vermeld in zijn testament. Zij hebben deze schilderijen geërfd. Maar net zoals Rubens’ adembenemende kunstverzameling zijn ook die werken vandaag verspreid over de hele wereld.
